آنهایی که تجربه ی مداحی و روضه خوانی در جلسات عزاداری روستای گیلاس را دارند، به خوبی می دانند که اهالی این روستا به متن و اشعار مربوط به مدح اهل بیت حساسیت زیادی دارند؛ تا جایکه مداحان باسابقه و جوانتر روستا همواره در صدد بروزرسانی اشعار و متون مداحی خود هستند تا بتوانند موجبات رضایت مستمع فعال و حساس خود را فراهم کنند.
تعزیه هم که از دیرباز از هنر نمایش برای توصیف زندگی اهل بیت بهره می برد نیز از این قاعده مستثنی نیست و از گوش و چشم تیزبین مخاطب هوشمند گیلاسی دور نمی ماند. در همین راستا نقد یکی از کاربران درگاه گیلاس به برخی از متون مرسوم در تعزیه که چندی پیش به عنوان کامنت، ذیل گزارش تصویری مربوطه منتشر شده بود، مورد توجه ویژه قرار گرفته است. بر همین اساس تصمیم گرفتیم این متن که به نوعی تحقیق از منابع مختلف بوده است را به عنوان مطلبی مستقل منتشر کنیم؛ هر چند گردآورنده ی محترم این متن، خود را معرفی نکرده و برای ما هم ناشناس مانده است!
عکس این مطلب را با اجازه عکاس محترم از اینجا گرفته ایم.
درباره تعزیه سخن گفتن و مهمتر از آن نوشتن، هم سهل و ممتنع میباشد و هم سخت و دشوار. سهل از آن رو که همه ما ایرانی ها ازکودکی شاهد این هنر ملی بوده ایم و سخت از آن رو که تعزیه یکی از نادرترین نمایش های اعتقادی جهان بوده و هنر ملی ما محسوب می شود که ریشه های آن برگرفته از اعتقادات و باورهای مذهبی دوستداران اهل بیت بوده و نهالش از باورها و خاستگاه اجتماعی مسلمانان به ویژه در ایران تنومند شده است. از این حیث باید گفت که تعزیه به عنوان سمبل، نهاد نمایشی ایرانی و آیینی حقیقی با فرهنگ و تمدن ایرانیان گره خورده است. متون تعزیه نیز از نگاه اجتماعی میان تماشاگر و نمایشگر رونق نگرفته، بلکه برگرفته از ذهنیت نویسندگان، شعر و شخصیت هایی است که مفاهیم تاریخ اسلام به خصوص مفاهیم تاریخی واقعه عاشورا را بررسی می کردند و مربوط به مسائل عاشورا و کربلا بوده تنظیم شده اند. برخی از خوانندگان معروف ایران نیز از تعزیه برخاسته‌اند. مثلا غلامحسین بنان در کودکی بچه خوان تعزیه بود یا اقبال آذر آواز را از تعزیه آغاز کرده بود و از کودکی در دسته‌های تعزیه وارد شد.
مطالعات جامعه‌شناختی نیز اطلاعات مهمی را از ماهیت تعزیه رودرروی ما قرار می دهد. حقیقت این است که واقعه عاشورا، چنان شگفت، فوق‌العاده بزرگ، باشکوه، حماسی و زیباست، که بر خلاف حماسه‌های قومی و نژادی، نیازی به افزودن آمال و آرزوهای بازگوکنندگان، برای هرچه جذاب‌تر شدن، ندارد. تعزیه نیز با توجه به ارادتی که تعزیه خوانان به دستگاه امام حسین (ع) دارند، میبایست از همین امر الگوبرداری کرده و تلاش راویان عاشورا بر این باشد تا ماهیت عاشورا آنگونه که بوده، برای نسل های بعد بیان شود. درخصوص مقام و مرتبه ی اهل بیت علیهم سلام و فرزندانشان بسیار در تعالیم دینی شنیده ایم اما متاسفانه در پاره ای از موارد و در برخی از مراثی و تعزیه ها با گفتن عبارات و الفاظ سخیف ارزش و جایگاه خانم فاطمه زهرا (س) و دختر گرامیشان ناخواسته مورد اهانت قرار می گیرد. مگر نه اینکه قمر بنی هاشم که از بزرگی ایشان سخن می گوییم به خاطر مقام و مرتبت خانم فاطمه زهرا تا لحظه ی شهادنشان حضرت اباعبدالله را برادر خطاب ننمودند پس چطور ممکن است این بانو از ضعف و رنج ناله زاری سر دهد. آیا این صحیح است که چهره ای ضعیف و نالان از این شخصیت والا در تعزیه ها به نمایش گزارده شود. همگی می دانیم خانم زینب حماسه کربلا را با خطبه های با صلابت شان ماندگار نمودند پس چطور ایشان را نعوذ بالله عاجز و درمانده به تصویر می کشیم. ؟؟؟؟
تعزیه را نمی توان به عنوان یک نمایش صرف دید . وقتی ما از بیرون نگاه می کنیم شاید به عنوان کسانی که دید تئاتری داریم آن را در شکل یک نمایش ببینیم اما تعزیه یک آئین است و در مدل ارتباط آئینی تعریف می شود . آئین ها با تکامل جامعه ، کامل تر می شوند. شکل آنها دگرگون می شود ولی ماهیت آن از بین نمیروند .
انسان در هر برهه ای از زمان نیاز به آیین دارد و نسل جدید نیز از این مقوله مستثنی نمی باشد منتهی نحوه ی انتقال آن به فراخور تغییر نسل متفاوت می باشد ، در عصر حاضر به دلیل پیشرفت چشمگیر تکنولوژی نحوه انتقال تعالیم و آموزه ها نیز تغییر نموده است ، با نگاهی به کودکان و نوجوانان این دوره می توان دریافت که حتی ادبیات نسل امروز با دوره های پیشین بسیار متفاوت میباشد ، در نتیجه میبایست جهت انتقال آیین و سنن و تاریخ با عظمت اسلام و شیعه پا به پای نسل جدید حرکت نمود و از انتقال مفاهیم با الفاظ و عباراتی که سالیان پیش توسط پیشکسوتان تعزیه خوانی نوشته شده خودداری نماییم چه بسا ناخواسته در مواردی این ادبیات، تاثیرات منفی بر ذهن نسل جدید گذاشته که بانیان این امر خیر علی رغم داشتن نیت الهی و مذهبی پاسخگو آن میباشند.
در نهایت باتشکر از بانیان برگزاری این مراسم خواهشمندیم جهت بهره گیری از آثار مثبت تعزیه ها تغییراتی در متن های تهیه شده بدهند و واقعه های تاریخی مرتبط با ائمه علیهم السلام را مطابق با روایات محکم بیان نمایند.
۱۹ دیدگاه برای “به بهانه برپایی تعزیه در روستای گیلاس”
اگه فک کردین با این حرفا می تونین مانع برپایی تعزیه بشین سخت در اشتبا هستین . اگه بدونین بچه های کوچیک و نوجوان ها چقدر تعزیه رو دوس دارن و با تعزیه امامان رو میشناسن
چرا فکر میکنید کسی میخواهد مانع برپایی تعزیه بشه. اگه بچه های کوچیک و نوجوانان تعزیه را دوست دارن و قرار هست این برنامه یکی از راههای شناخت امامان و معصومین باشن پس بیایید مانند همیشه با تحقیق و تفحص،پیشروی قدمی نو در منطقه باشیم و مطالب درست و نمای صحیح این اتفاقات دینی برای نسل بعدی و جدید ما به نمایش درآید تا باوری درست و صحیح از مسائل و تاریخچه دینی پیدا کنند و داشته باشند.
http://www.aparat.com/v/edlxB/%D8%AA%D8%B9%D8%B2%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%B9%D8%B2%DB%8C%D9%87_%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7%28%D8%B3%D8%AE%D9%86_%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%86_%D8%A8%D8%A7_%DA%A9%D9%81%D9%86%29
باعرض سلام وخسته نباشی خدمت شما آقای اسحاقی خواهشا قانون کپی رایت را رعایت بفرمایید.
وآدرس مربوط به عکس را حذف نفرمایید.باتشکر
مدیریت وبسایت رسمی اسطوره تعزیه ایران حاج سقا مصفا
از اینکه خودم را معرفی نمی کنم عذرخواهم.تعزیه خوانی در گیلاس سابقه طولانی دارد. ما بچه بودیم که حاج سقا می آمد گیلاس تعزیه اجرا میکرد.آنروزها محل اجرای تعزیه بالاسره بود.جلو خانه خدابیامرز سید رضا گیلاسی.به نظر بنده نقد بجایی بود و خوب است که تعزیه خوانها در جهت رفع نواقص بکوشند تا موجب احیا و ادامه حیاط تعزیه در میان نسل جدید باشند. با تشکر از سایت گیلاس
اگر می توانستم نمی گذاشتم تو گیلاس تعزیه برگزار بشه.
چرا اونهایی که سوالات و ابهامات زیادی در مورد برپایی تعزیه تو گیلاس داشتند، نمیان نظر بدن و حرفشنو بزنند؟ البته با ادبیات درست.
مطمئن باشید این نظراتو خیلی از بزرگامون می بینن، اگه دسترسی هم نداشته باشند بهشون انتقال میدن. در حال حاضر بهترین تریبون آزاد اینجاست. من خودم چند بار امتحان کردم.
عذر میخوام، “حرفشونو بزنند”
درود بر شما من کاملا با نظر جنابعالی موافقم انشاالله که بانیان این امر با رجوع به منابع تاریخی معتبر هر چه بیشتر بر ارزش و اعتبار تعزیه خوانی بیفزایند .
(با تشکر از همه زحمت کشان در امر تعزیه خوانی )
اینطور که معلومه خدا روشکر گیلاسی ها علاقه ای به تعزیه ندارن.نه تو مراسم تعزیه حضور پیدا می کنن نه میان تو سایت نظر بدن.شما چرا الکی دارین جوش می زنین؟!!!
اگه من هم مثه تو بودم می اومدم نظر میدادم :می اومدم تعزیه شرکت میکردم………اینا تعزیه کار خیر نیست اگه بیاید دسته جوانا گیلاس بگیرید یه کاری واسشون بگیرید این میشه یه کار خیر……بزرگترها جوانا گیلاس تو تهران نیستن بیشتر شونم هم تو امل هستن……….
در پاسخ به ریکا گیلاسی:اولا تعزیه چه ربطی به شغل توداره؟؟؟!!!دوما ما تو گیلاس جوون بیکارنداریم
خواهشا به نظرات احترام بگذارید و نظرات را درج کنید
احساس می کنم داریم از بحث اصلی منحرف می شیم لطفا دقت بیشتری داشته باشیم ، هدف استفاده ی صحیح از ارزش هاست نه خدایی نکرده کنار گذاشتن اونها. نقد به یک موضوع به معنای حذف اون نیست دوستان ، بلکه به معنای ارتقای سطح کیفی برای رسیدن به نتیجه ی بهتره.
با سلام
ممنون از همه عزیزانی که دغدغه های بهبود وضع اعتقادی رو دارند .
نکته ای رو متذکر میشم واینکه اون کسانی که الان داعیه تغییر اشعار رو دارند ، عمدتا از نسل های قبل از انقلاب و همونایی هستند که تو دامن همین اشعار و بقول خودشون اشک چشم مادراشون با شیر قاطی شد و اونا ازش تغذیه کردند بوده .
برادر یا خواهر عزیز ،همین اشعار بقول بعضی ها تهی ،نسلی رو تربیت کرد که حماسه ۸ سال دفاع مقدس رو و قبل از اون از سال ۴۲ انقلاب بزرگ ایران رو رقم زد ولی حالا چی ، حالا که اشعار بقول خودتون باید تهی نباشه چی ،حالا که نسل امسال از سال قبل بی اعتقاد تر و ۰۰۰
خواهشا بجای اینکه به این موارد واقعا کم اهمیت خودمونو مشغول کنیم بهتر نیست به مسائل و سوالات اعتقادی نسل نو (دهه شصت به این طرف )توجهی بکنیم .
شبکه های ماهوارهای که مروج فرقه های وهابیت و بابیت هستند رو ببینید که چه نرم از همین شکاف و بقول اندیشمندان ایجاد شک در اصول اعتقادی دارند استفاده میکنند .
ما اونقدر به فرعیات پرداختیم که از اصل جا موندیم.
تورو خدا بسه.
آقا و یا خانم محترمی که اسم خودت رو “حسن گیلاسی” گذاشتی؛
بذار همین اول بسم الله اینو بگم که “باید دست آنکس که در صدد اصلاح سنت های نادرست عصر خودش برآمده را بوسید، چرا که این نشانه روحیه نقدپذیر و دور از تحجر وی است”
شما که اصلاح سنت نادرست را خطا می دانید، آیا خودتان همان آدم بیست سال پیش هستید؟آیا همان لباس بیست سال پیش را می پوشید؟ آیا هنوز هم مث آن روزها شلوارتان شیش تا ساسون دارد؟! آیا سر و صورتتان را همانطور آرایش/پیرایش می کنید؟ آیا با همان سبک و سیاق نوحه عزاداری می کنید؟ یا اینکه بر مدار تغییر روزگار، شما هم دچار تحول شده اید؟
تغییر و اصلاح همواره دشوار است و جرات می خواهد! و در این بین آنکس که پیش قدم می شود، کارش از همه دشوارتر است.
با سلام _ من اهل تفرش هستم و در جستجوی مطالب پیرامون تعزیه بودم به این سایت رسیدم و از بعضی فرموده ها شاد شدم و از بعضی گفته ها متأثر گشتم . تمام مطالب نظرات فوق را مطالعه کردم و استنباط بنده بشرح زیر میباشد. اولآ خدمت اساتید عرض کنم حضور نیافتن درمجالس عزای پسر فاطمه از جنبه های مختلف هست که بطور اجمال میگویم. ۱_شیطان سوار افکارتان شده.۲_روزی شما قطع شده.۳_ منیت وتکبر شما بالا رفته. ۴_اطلاعاتی در زمینه تعزیه ندارید. چون اگر قدری اطلاعات داشتید ومی توانستید عرض اندام کنید قطعآ به عنوان رئیس خود را وارد صحنه می کردید چون طبق آمارها مخالفین معمولآ انسانهائی که در جهت مثبت هرامری به مراد خود که همان ریاست و خودنمائی وبزرگ بینی هست نمی رسند از در مخالفت وارد شده وگروه خود را حفظ میکنند تا چند نفر ساده مریدآنان شده واز این طریق به حب باطنی خود دست پیدا کنند. مگر شمر وابن سعد شخصیت کمی نبودند . مگر برای اسلام شمشیر نزدند پس چی باعث شد که آخر عمر مرتکب گناه بزرگی شوند. از این جور آدمها در تاریخ کم نداریم . وقتی آیت الله طباطبائی در نجف درس اسفار را میخواند و مطالعه می کرد مورد لعن طلاب آن زمان قرار گرفت علامه محمد تقی جعفری به خاطر اینکه روحانیون وهم مباحثه ای های ایشان متوجه نشوند. دو هفته خود را در منزل حبس نمود تا کتاب فلسفه غرب را مطالعه کند از اینجور آدمها ظاهر مذهبی فراوان بودند وهستند. کسی که برای رضای خدا فکر کندو کار کند کم میباشد. تعزیه چه پدر کشتگی ای با شما دارد که اینگونه شمشیر بسته اید . شما از علما هم پیشی گرفته اید واگر کار بجائی برسد بخاطر افکار خود برتر بینی و بزرگ بینی و منییت وتکبر و حب ریاست خود جلوی امام هم خواهید ایستاد. مگر فقط تعزیه دارای اشکال است در خطابه فضلای معزز هم پر است از مطالب ضد عقاید اسلامی در اشعار مداحان گرامی هم الا ماشاالله چرا نکات مثبت تعزیه که شاید ۹۰درصد مطالب شبیه خوانی را تشکیل می دهد به دیدتان نمی آید فکر کردید ما بی دین هستیم و درد دین نداریم. نه پدر جان آنانکه دنبال تعزیه هستند خود چند گروه می باشند .ما به افراد عامی وبچه ها کاری نداریم اما اکثر مردم دارای شعور و فهم بالائی هستند ودرد دین دارند و می فهمند واین گروه هم از بعضی از مطالب که مغایر عقاید می باشد خود رنج می برند و ناراضی می باشند چون راه اصلاح را نمی داند کاری از ایشان ساخته نیست اگر شما واقعآ درد دین دارید و بحث خودنمایی نداریدء پا پیش بذارید ودر صدد اصلاح برآئید اما بدون غرض وبانیت خالص قربهالی الله وبه خاطر شاد کردن دل بی بی زهرا(س) ثانیأ مگر چشم بصیرت ندارید و اینهمه کرامت و معجزه های پیش آمده در تعزیه را نمیبینید . ثالثأ تعزیه و آیین نمایش هویت ایران و دین شماست چرا میخواهید قدمت خودرا از بین ببرید و دیگران برتری جویند . رابعأ کسانی که در مسایل ضد دینی فعالند برای کار خود توجیه های فراوانی دارند . و سایرین را دور از واقعیت میشمرند و القاب زشت نثار میکنند . شما بخود ببالید که در مجلس اهلبیت هستید . اما قدری تامل داشته و نواقص را رفع کنید . ان شا الله خدا شما و ما را هدایت کند. دعا گویتان هستم .
با سلام و عرض تسلیت ایام محرم و صفر و مصائب آن . شهادت بزرگ مردان دین و اسلام و بهترین بندگان الله تعالی ودر صدر آنان شهادت اشرف مخلوقات پیامبر اعظم ص و اسارت اهلبیت . خداوند منان را شاکرم که روزی بنده فرمود و به درگاه اهالی محترم گیلاس سری بزنم و عرض ارادت و تسلیت داشته باشم . موفقیت های بدست آورده شده اهالی در جمیع زمینه هارو تبریک گفته و آرزوی سربلندی برای جناب دکترابراهیمی و خانم دکتر …وسایر اهالی را از خداوند متعال خواستارم . مباحث مطرح شده در باب تعزیه سالار شهیدان را مطالعه کردم خوشحالم که اهل نقد و نظر هستید . همانگونه که قبلا هم عرض کردم اگر عزیزان سوالی دارند در جهت رفع شبهات در خدمت هستم . درضمن روزهای یکشنبه کلاسی در زمینه عقاید حقه اسلامی و بررسی سایر مذاهب حدود دوسالی هست که شروع شده و از عزیزانی که اهل تحقیق و مطالعه هستند و قصد اصلاح و مرور مجدد اعتقادات خود هستند دعوت به عمل می آید آدرس . تهران دولت آباد فلکه اول خ دهخدا خ باشگاه منزل سید صالح عقیلی هیئت حضرت علی اصغر/ درضمن بنده آمادگی دارم اگر سروران خواهان باشنددر این درگاه به کمک شما عزیزان در صدد اصلاح وتربیت افکار در خصوص تعزیه و عزاداری های سنتی ویا بررسی بیشتر اشعار تعزیه وتطبیق با تاریخ و احادیث و آیات ویا موارد ومطالب دیگر به پردازیم . از اینکه حوصله نمودید و مطالب فوق را مطالعه کردید بسیار سپاسگزارم