افسانه مازندرانی عامی دتر جان
یکی از تصنیف های زیبای مردمان سرزمین باران مازندران است، در مایه شور نواخته می شود و همانند منظومه طالبا دارای تم داستانی است که ریشه در داستان عاشقانه مازندرانی دارد و بصورت تصنیف اجرا می شود.
و داستان آن از این قرار است:
در یکی از روستا های مازندران جوانی فقیر زندگی می کرد که چوپان قراری (روزمزد) گوسفندان اهالی محل بود.
این جوان عموی ثروتمندی داشت که بیشتر گوسفندان نزد او برای عمویش بود.عمو برای اینکه هم برادر زاده فقیر را کمک کرده باشد و هم چوپان گلش در نزدیکی او باشد کلبه ای (اتاق) کوچکی در نزدیک خود به جوان داده بود تا در انجا زندگی کند…..
به تدریج جوان دل داده دختر عموی خویش، و دختر عمو هم عاشق او می شود.
پدر دختر به دلیل فقر جوان با ازدواج آنها مخالفت می کرد و لذا بین این دو یار فاصله حکم فرما بود.
جوان در طول روز و یا همچنین هر غروب که از چرای گوسفندان به خانه برمی گشت با نوای لَلِه وای خود با دختر عمویش به دلدادگی می پرداخت.
و بدین طریق دختر عمو کاملا با نوای لَلِه وا پسر عمویش آشنا بود. این رمز و راز بین آنها ادامه داشت، تا از قضا روزی دزدان به گله حمله ور شده و گله از وحشت پراکنده می شود، دزدان از چوپان می‌خواهند تا گله را یک جا گرد آورد، چوپان نی را به دست گرفته بر بلندی می رود تا در ظاهر گوسفندان را به آرامش فرا خواند ولی در واقع با نی خود شعر زیر را دمید. که به دختر عمویش این پیغام را برساند و به او تفهیم کند که مورد حمله دزدان قرار گرفته است:
عامی دتر جان عامی دتر جان! های های
گله ره بردن
رَمه ره بردن
کاوی،بُور سریری، بَخته ره بردن
رمه ره بردن، همه ره بردن
عامی دتر جان!
گله ره بردن ، همه ره بردن
عامی دتر جان عامی دتر جان! های های
چادر به سرکن
مله خور کن
سر و همسرون
عامی پسرون
همه خور کن
همه خور کن
ترجمه شعر:
آهای آهای دختر عمو جان
گله را بردند،رمه را بردند
گوسفند جوان بور و گوسفند پرواری را بردند
رمه را بردند،همه را بردند
دختر عمو جان گله را بردند
همه را بردند
آهای،آهای دختر عمو جان
چادر بر سر کن(آماده شو)
مردم محل را با خبر کن
هم سن و سالهایت
پسر عمو ها
همگی را با خبر کن
دختر عمو نیز با دریافت پیام به وسیله این نغمه، اهالی را خبر کرده و با آمدن آنها دزدان فراری می شوند، پدر دختر از این رمز و راز و دلدادگی، و ابتکار دو جوان در جهت نجات گله خود و اهالی متوجه می‌شود، با ازدواج آنها موافقت می‌کند و جشن عروسی مفصلی براه می‌افتد.
تصنیف زیبای عامی دترجان باصدای استاد نورالله علیزاده
