بررسی روند جمعیتی روستای گیلاس از سال ۱۳۳۵ تا کنون/ محسن ابوالحسنی

روستای ما که امروز به ییلاقِ هفته ای دو روزِ اهالی بومی و غیر بومی تبدیل شده، در روزگاری نه چندان دور محل زندگی دائم مردمی بود که با قبول مشقت  و سختی بسیار و امکانات کم، زمین های کشاورزی آباد، باغات پرمحصول، زاغه های پر از گاو و گوسفند، تنورهایی داغ و کوچه هایی پر از بوی نان تازه داشتند و هر روز صبح زود، صبحانه خورده و شاد و امیدوار سوار بر چهارپا و مرکب های خود دنبال روزی مقدرشان می رفتند. امروز شاید تعداد بزرگانی که آن روزگار را به یاد دارند، انگشت شمار باشد اما جوانترها هم مشتاق دیدن و شنیدن از زندگی اجداد خود هستند. آقای سید محسن ابوالحسنی در ادامه ی تحقیقات مردم شناسانه ی خود از روستای گیلاس به بررسی دلایل مهاجرت مردم این روستا به شهرها پرداخته و درگاهی باز کرده است به دنیای رازآلود آن سال های پر از صفا و صمیمیت گیلاس!

اولین سرشماری:
اواسط آبان سال ۱۳۳۵، زمانی که از جاده گیلاس و جاده نوا که چه عرض کنم – حتی یکسال قبل از آنکه کار احداث جاده هراز شروع شود –  ماموران سرشماری وزارت امور داخله (وزارت کشور) برای انجام اولین سرشماری عمومی، خود را به هر طریقی که بود به لاریجان و سپس به روستای گیلاس میرسانند.
نتیجه این سرشماری -که شامل جمعیت بالای پنجاه و هشت سال فعلی هم میشود- بدین صورت بوده است:

تعداد خانوار ؟
کل جمعیت ۶۸ نفر
تعداد مرد ۳۶ نفر
تعداد زن ۳۲ نفر
در سرشماری سال ۱۳۳۵ تعداد خانوار ها مشخص نشده ولی به نظر می رسد تعداد خانوارها حدود ۱۲ تا ۱۵ خانوار باشد. یعنی بجز خانواده ابراهیمی و ازلی که هر کدام حدود دو الی سه خانواربودند بقیه  جمعیت گیلاس که در حال حاضر هریک که با یک فامیلی شناخته میشوند، در آن زمان  هر کدام فقط یک خانواده- بطور متوسط  پنج نفره- بودند.
با مقایسه جمعیت روستای گیلاس با روستای همجوار نظیر نیاک و کنار انجام که در آن سال هر کدام دارای حدود ۵۰۰  نفر جمعیت بوده اند مشخص میشود روستای گیلاس از قدیم جز روستاهای کوچک و کم جمعیت بخش لاریجان محسوب میشد.
جمعیت شهرستان آمل در همان سال که شامل شهرستان نور و شهرستان محمود آباد هم میشد حدود ۱۵۲ هزار نفر و جمعیت شهر آمل حدود ۲۲ هزار نفر بوده است. همچنین جمعیت کل لاریجان در همان سال حدود ۹ هزار نفر بوده که  سهم بالا لاریجان (منطقه امیری و به بالا) حدود ۵ هزار نفر است. همچنین جمعیت کل کشور در سال ۱۳۳۵ حدود ۱۹ میلیون نفر اعلام شده است.

سرشماری سال ۱۳۴۵:
تقریباً سه سال از افتتاح جاده هراز می گذرد. این بار ماموران سرشماری فقط مجبورند مسیر حدود دو کیلومتری پلمون تا گیلاس را  با پای پیاده و یا چهار پا طی کنند تا برای انجام دومین سرشماری رسمی کشور  خود را به روستای گیلاس برسانند.
این سرشماری که در سال ۱۳۴۵ صورت گرفته است اطلاعات کامل تری شامل اطلاعات وضعیت دامپروری و کشاورزی را هم  در بر دارد:

وضعیت جمعیت:
تعداد خانوار:   ۱۸ خانوار، جمعیت: ۹۵ نفر

وضعیت کشاروزی:
تنها محصول درختی  گردو  و  محصولات زراعی شامل گندم،  یونجه، سیب زمینی، لوبیا

وضعیت دامپروری:
تعداد گاو: ۲۶ راس،   تعداد گاو نر: ۲ راس،   تعداد گوسفند: ۲۰۶ راس،   تعداد الاق: ۵ راس

با مقایسه ارقام جمعیت سال ۱۳۳۵و ۱۳۴۵ مشخص می شود جمعیت روستای گیلاس در طی این دوره ده سال بطور متوسط حدود ۴/۳ درصد رشد داشته است درحالی  متوسط رشد جمعیت کشور حدود۸/۲ درصد بوده است. ( جمعیت کل کشور در سال ۴۵ حدود ۲۵ میلیون نفر بوده است.)
پس تا اینجای کار،  روند جمعیتی روستای ما عادی و حتی بهتر از وضعیت عادی است.

یک خانواده گیلاسی در سال ۱۳۴۲